Brak wzajemnego zaufania i współpracy między interesariuszami, brak strategii zrównoważonego rozwoju turystyki, niska świadomość korzyści ze zrównoważonej turystyki czy brak skoordynowanego marketingu to główne bariery w prowadzeniu zrównoważonej turystyki w Polsce wymieniane podczas warsztatów które przeprowadziłam w Warszawie.

17 czerwca w Warszawie prowadziłam wraz z Adamem Mikołajczykiem, prezesem Europejskiego Instytutu Marketingu Miejsc praktyczne warsztaty ‘Zrównoważona turystyka – wyzwania, bariery, sukcesy’, zorganizowane przez Polską Organizację Turystyczną. Uczestniczyli w nich przedstawiciele regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych, samorządów lokalnych, placówek naukowych oraz małych biznesów turystycznych od Bałtylu do Tatr biorących udział w tegorocznej edycji projektu EDEN (European Destinations of Excellence) na „Najlepsze Europejskie Destynacje Turystyczne” w kategorii turystyka zdrowotna i wellness. Nasze warsztaty poprzedziły ceremonię wręczenia nagród laureatom konkursu.

Celem warsztatów było:

• zaprezentowanie przykładów praktyk z całego świata by wskazać źródła inspiracji, zanalizować ‘co działa a co nie’, co ma wpływ na sukces ale też jakich unikać błędów podczas planowania i wdrażania zrównoważonej turystyki w Polsce;
• wspólne zidentyfikowanie wyzwań i barier rozwoju turystki zrównoważonej w Polsce, oraz
• zainspirowanie uczestników do podejmowania nowych inicjatyw i rozwiązań, które mogę zostać zastosowane zarówno przez organizację turystyczną, biznes, turystę czy DMO (Destination Management Organisation)

Wyzwania i bariery

Do naszej prezentacji dobrych oraz mniej udanych praktyk z całego świata w planowaniu i wdrażaniu zrównoważonej turystyki wybraliśmy przykłady z sektora turystyki zdrowotnej i wellness które łatwo można odnieść do polskich warunków (i odpowiedzieć na pytania: jakie rozwiązania sprawdzają lub sprawdziłyby się w mojej destynacji, ale również z jakimi problemami się spotykają). Po omówieniu kilkunastu przykładów poprosiliśmy uczestników o podzielenie się doświadczeniami z ich destynacji z całej Polski, zarówno pozytywnymi doświadczeniami sprawnych rozwiązań jak i problemami. Podczas żywej i interesującej dyskusji wspólnie zidentyfikowaliśmy wyzwania i bariery rozwoju turystki zrównoważonej w Polsce, i te najczęściej wymieniane to:

• Brak wzajemnego zaufania i współpracy między interesariuszami – zarówno między samorządem lokalnymi i biznesem, jak i między biznesami turystycznymi.
• Brak strategii zrównoważonego rozwoju turystyki, i związany z tym brak lidera – organizacji lub grupy ludzi rozumiejących potrzebę długoterminowego, planowanowanego rozwoju turystyki w destynacji. To klasyczny problem destynacji rozwinających się turystycznie gdzie nie ma sprawnego DMO (Destination Management Organisation)
• Brak wspólnej promocji i skoordynowanego marketingu małych biznesów – i często niezdrowa konkurencja
• Brak wykwalifikowanej kadry, brak profesjonalizmu wśród dostawców usług
• Niska świadomość lokalnych atutów destynacji które można sprzedać turystom, wynikająca często ze słabego zrozumienia potrzeb i motywacji nowoczesnego turysty
• Niska świadomość korzyści ze zrównoważonej turystyki – u wszystkich podmiotów (samorząd, biznes, lokalni mieszkańcy ale również turyści)
• Niezrównoważona promocja regionów
• Liczba turystów jako główny wskaźnik sukcesu turystycznego (wciąż najbardziej liczy się ilość a nie jakość turysty)

Nie tylko polskie problemy

Pod koniec 2017 prowadziłam podobne warsztaty w Gruzji podczas dużej konferencji dla destynacji i biznesów . Przez dwa dni omawialiśmy bariery i sukcesy w rozwoju zrównoważonej turystyki na Kaukazie. Proszę spojrzeć na listę z Gruzji – pierwsze kilka z Polski są dokładnie takie same. Napiszę osobny post na ten temat ponieważ warto poświęcić temu więcej miejsca i czasu.

Światełko w tunelu

Nie jest jednak z tą zrównoważoną turystyką tak źle. Uczestnicy warsztatów to laureaci konkursu EDEN których ‘produkty zarządzane są zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju’ i pracujący w kierunku ciągłego ulepszania i produków, i całych destynacji. Według nich pozytywne zmiany które można zaobserwować to:

• Dobra współpraca (lub chęć – a to już wiele!) między biznesami które rozumieją potrzebę wspólnego działania (promocja, podział usług) w celu dotarcia do większej liczby turystów
• Oparcie na lokalnych produktach
• Prace destynacji nad strategią zrównoważonego rozwoju turystyki
• Rosnący trend w ograniczaniu śmieci
• Rosnąca świadomość o konieczności prowadzenia turystyki w sposób zrównoważony.

 Scenariusz

Podczas ostatniej części warsztatów – scenariusza z wymyślonej destynacji w Polsce z szybko rozwijającą się turystyką powodującą wiele negatywnych skutków – uczestnicy pracowali w grupach nad propozycją rozwiązań które zminimalizują negatywny i zmaksymalizują pozytywny wpływ turystyki na mieszkańców, turystów, biznesów i środowiska naturalnego. Wszyscy zaangangażowali się w przedstawienie praktycznych, innowacyjnych i bardzo trafnych rozwiązań z punktu widzenia lokalnego biznesu, organizacji turystycznych oraz turysty. Według mnie właśnie wzrost wiedzy i świadomości Polaków jak można zminimalizować negatywny i zmaksymalizować pozytywny wpływ turystyki w destynacji jest kluczowy w rozwoju zrównoważonej turystyki w Polsce.

==========================================================================

EDEN, czyli European Destinations of Excellence to projekt zainaugurowany w 2006 roku przez Komisję Europejską. Polska przystąpiła do niego w 2009 roku. Jego celem jest stworzenie europejskiej sieci obszarów i produktów turystycznych, które dotychczas są mało rozpoznawalne, ale charakteryzują się wyjątkowymi walorami dla przyrodniczo-kulturowego dziedzictwa Europy. Laureaci konkursu to produkty zarządzane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, a więc z poszanowaniem dla miejscowej kultury i tradycji, zasobów naturalnych oraz lokalnej ekonomii. Tematem tegorocznej odsłony konkursu była turystyka zdrowotna i wellness.